چه محصولی؟ به چه میزان؟ از کجا و چه زمانی خرید انجام شود؟ مصرف‌کنندگان با پاسخ به این سوالات سبک خرید و میزان صرفه‌جویی در هزینه‌های خانوار خود را مشخص می‌کنند. برای یک محصول، با توجه به برند ، فروشگاه عرضه کننده، سایز بسته‌بندی و حتی زمان خرید، تنوع قیمت زیادی وجود دارد. در این مطلب به چند روش خرید مایحتاج خانوار که صرفه‌جویی در هزینه‌ها را به همراه دارد اشاره می‌کنیم.
محصولات گاهی شامل کاهش قیمت‌های موقتی حراج گونه می‌شوند و این فرصت را به مصرف کننده می‌دهد که با خرید مقدار بیشتری از محصول در آن مقطع زمانی، محصول را با قیمتی کمتر برای مصرف آینده‌ی خود ذخیره کند. میزان خرید خانوارها در زمان‌های حراج با بعضی ویژگی‌های دموگرافیک آن‌ها قابل تفسیر است. به عنوان مثال مطالعات نشان می‌دهند خانوارهای دارای فرز‌ند یا دارای جمعیت بیشتر، تمایل بیشتری به خرید اقلام مورد نیاز در بازه‌های زمانی حراج کالاها دارند. از طرف دیگر خانوارهای با درآمد کمتر، کمترین میزان و خانوارهای با درآمد متوسط بیشترین میزان خرید در بازه‌های حراج را انجام می‌دهند. توضیح محتمل در این رابطه می‌تواند این باشد که خانوارهایی که از طبقه اقتصادی-اجتماعی پایین‌تر هستند، برای استفاده از مزایای خرید در حراج، انعطاف کمتری در رابطه با انبار اقلام، حمل و نقل و میزان نقدینگی دارند. از طرف دیگر خانوارهایی که از طبقه اقتصادی-اجتماعی بالاتر هستند، نفع حاشیه ای کمتری از این نوع خرید کسب می‌کنند و زمان آزاد بیشتری هم دارند، بنابراین سود ترغیب کننده و موثری از این نوع خرید برای آن‌ها حاصل نمی‌شود.
بسیاری از اقلام خواربار، قیمت گذاری غیرخطی دارند، به این معنی که بسته بندی‌های بزرگتر، قیمت بالاتر اما قیمت واحد کمتری دارند. ارتباط خرید محصولات در سایزهای بزرگ با طبقه اقتصادی-اجتماعی خانوارها نیز مانند وضعیت خرید در زمان حراج است.
در هر دو نوع خرید محصولات در سایزهای بزرگ و یا زمان حراج، میزان خرید معمولا بیش از اندازه‌ی مصرف انجام می‌شود. این روش خرید این روزها با تغییرات در سبک و سرعت زندگی‌ها و پدید آمدن فروشگاه‌های زنجیره‌ای در دنیا رو به افزایش است که البته در این نوع خرید باید موارد زیر نیز در نظر گرفته شود:
- هزینه‌ی حمل و نقل
- هزینه و فضای انبار
- میزان استفاده و قیمت محصول در آینده
- کاهش کیفیت آن محصول در طول انبار شدن
از جمله مزایای خرید اقلام به صورت عمده، علاوه بر اینکه مستقیما باعث صرفه جویی در هزینه‌های پرداختی برای محصولات می‌شود، باعث صرفه جویی در وقت و صرف انرژی کمتری در فروشگاه‌ها و یا مصرف سوخت کمتری در حمل و نقل شده که باز هم به صورت غیر مستقیم، صرفه جویی در هزینه‌ها است. خرید عمده چه به صورت استفاده از سایزهای بزرگتر محصول و چه خرید محصولات بدون برند و به صورت فله‌ای، منجر به کاهش استفاده از بسته بندی‌های عمدتا پلاستیکی شده و کمک شایانی به محیط زیست می‌کند.
از طرف دیگر از جمله معایب آن می‌توان به خرید بیش از حد نیاز افراد اشاره کرد، اگر چه قیمت تمام شده‌ی کالاها از قیمت خرده فروشی کمتر است، اما باید مطمئن شد که حجم خریداری شده تا قبل از انقضای تاریخ یا فاسد شدن مصرف می‌شود؟ و یا فضای کافی برای انبار کردن محصولات وجود دارد؟ وگرنه سودی در این معامله نصیب افراد نخواهد شد. از این منظر خرید عمده یا کلی محصولاتی مثل شوینده‌ها که شرایط نگهداری راحت‌تر و تاریخ انقضای طولانی‌تری دارند، منطقی‌تر به نظر می‌آید.
بسیاری اقلام به صورت کالاهای بدون برند یا به اسم فروشگاه عرضه کننده‌ی آن‌ها به فروش می‌رسند که این نوع کالاها ارزان‌تر از نمونه‌ی برنددار هستند و تحقیقات نشان می‌دهد زمانی که شرایط اقتصادی جامعه سخت‌تر می‌شود، استفاده از این نوع محصولات رواج بیشتری پیدا می‌کند. قیمت محصولاتی که خرده فروشان آن‌ها را با برند خودشان عرضه می‌کنند، عموما از برندهای اصلی ارزان‌تر است و حتی بسیاری از خرده فروشان نسخه‌ای اقتصادی هم از این محصولات ارائه می‌کنند که باز هم ارزان‌تر از نسخه‌ی قبلی است که برای قشر حساس‌تر به قیمت عرضه شده و عموما دارای بسته بندی با جذابیت و کیفیت کمتری هستند.
بر اساس تحقیق گسترده ای که عمدتا در مورد محصولات خوراکی و در کشور انگلستان انجام شده، صرفه جویی بالقوه با در نظر گرفتن قیمت محصولات، به ترتیب در روش‌های زیر بیشتر است:
- در نسخه‌ی اقتصادی محصول ارائه شده توسط خرده فروشان تحت کالاهای بدون برند یا به اسم فروشگاه عرضه کننده‌ی آن‌ها
- خرید محصول در سایزهای بزرگتر
- نسخه‌ی استاندارد محصول ارائه شده توسط خرده فروشان تحت کالاهای بدون برند یا به اسم فروشگاه عرضه کننده‌ی آن‌ها
- خرید محصول در بازه‌ی زمانی حراج
در این مطلب فقط تعدادی از روش‌های خرید که باعث منفعت مصرف کنندگان می‌شود، طرح شده است. با مطالعه‌ی دقیق رفتار خرید و ترجیحات مصرف کنندگان می‌توان راه کارهایی برای بیشینه کردن رضایت و سود مصرف کننده، همچنین فروش تولید کننده ارائه داد. راهبر بازار در این مسیر همراه شماست.
