محصولات بازارهای محلی و کوچک از جمله صنایع دستی، خوراکیهای سنتی، پوشاک بومی و هنرهای منطقهای، نه تنها بخشی از هویت فرهنگی جوامع را تشکیل میدهند، بلکه ظرفیت اقتصادی بالایی نیز دارند. با این حال، به دلیل نبود برندهای قوی و سازماندهی مناسب، این محصولات در بازار جهانی و حتی داخلی اغلب جایگاه کمرنگی دارند. تحقیقات بازار در این حوزه میتواند پلی میان سنت و مدرنیته ایجاد کند و به بقای این صنایع کمک کند. شرکت تحقیقات بازار مانند راهبربازار میتواند به برندها در این مسیر کمک کند تا با خدمات تحقیقات بازار دقیق، جایگاه خود را در بازارهای داخلی و جهانی پیدا کنند.
تأثیر تحقیقات بازار بر صنایع دستی و بازارهای محلی
انجام تحقیقات بازار در بازارهای محلی میتواند نتایج متنوعی ایجاد کند که فراتر از یک کسبوکار کوچک بوده و در سطحملی نیز تأثیرگذار است:
- تقویت برند شخصی یا جمعی: یک کارگاه کوچک قالیبافی در کاشان میتواند بهجای فعالیت پراکنده، در قالب برند جمعی فرش کاشان فعالیت کند. تحقیقات بازار به آنها کمک میکند بفهمند کدام طرحها و رنگها برای کدام کشورها جذابتر هستند. مشاوره تحقیقات بازار به این برندها کمک میکند تا درک بهتری از نیازهای بازارهای هدف خود بهدست آورند.
- تأمین داده برای سیاستگذاری: دولتها میتوانند بر اساس دادههای تحقیقات بازار، تصمیمات مؤثرتری در زمینه صادرات و حمایت مالی بگیرند.
- ایجاد زنجیره ارزش (Value Chain): تحقیقات بازار مشخص میکند از تولید تا بستهبندی و بازاریابی چه مراحلی نیاز به بهبود دارند.
- آمادهسازی برای برندینگ آینده: قبل از آنکه محصول وارد بازار جهانی شود، باید جایگاه خود را در ذهن مخاطبهدف پیدا کند.تحقیقات بازار کیفی میتواند به شناسایی این جایگاه کمک کند.
- جلوگیری از مرگ بازارمحلی: بسیاری از هنرها و صنایع دستی به دلیل نبود مشتری یا نبود شناخت از بازار بینالمللی در حال فراموشی هستند، تحقیقات بازاریابی میتواند آنها را دوباره احیا کند.
روشهای تحقیقات بازار در صنایع محلی
- اتنوگرافی (Ethnography): مشاهده رفتار استفاده و خرید در بازارهای سنتی، مثل بازار قیصریه اصفهان یا بازار زعفران خراسان.
- مصاحبههای داستانمحور (Storytelling Interviews): استخراج ارزشهای عاطفی و خاطرهای تولیدکنندگان، مانند داستان خانوادههایی که چند نسل است فرش کاشان میبافند.
- بخشبندی بازار: تفکیک گروههای مشتری مثل توریستهای داخلی، نسلجوان هر شهر و مشتریان بینالمللی.تحقیقات بازار آنلاین در این بخش میتواند ابزار مؤثری برای جمعآوری دادههای دقیق و کمهزینه باشد.
- پژوهش صادراتی: بررسی جذابیت محصول در بازارهای niche (بازارهای کوچک اما ارزشمند) جهانی و شناسایی کشورهایی که به دنبال محصولات لوکس و اصیل هستند.
چالشها و فرصتهای تحقیقات بازار در صنایع دستی
تحقیقات بازار نهتنها ابزار شناخت بازار، بلکه میتواند هر چالش را به فرصتی برای رشد و توسعه تبدیل کند. در ادامه، برخی از چالشهای رایج صنایع محلی و راهکارهای مبتنی بر داده برای رفع آنها ارائه شده است:
- چالش: نبود برند ملی
فرصت و راهکار: ایجاد micro-brand برای هر کارگاه و جمعآوری دادهها برای شکلدهی برند منطقهای یا ملی
- چالش: بودجه پایین تولیدکننده
فرصت و راهکار: استفاده از تحقیقات کمهزینه مثل پرسشنامه آنلاین، گروههای کوچک متمرکز و مشاهده میدانی
- چالش: تفاوت بازار داخلی و خارجی
فرصت و راهکار: بخشبندی بازار و تولید محصولات متناسب با هر گروه مشتری (مصرفکننده داخلی یا خارجی)
- چالش: ارزشهای غیرمادی
فرصت و راهکار: استخراج داستان پشت محصول و برجسته کردن هویت فرهنگی برای جذب مشتریان
مطالعه موردی: پروژه هند در بازارهای محلی
یکی از موفقترین نمونهها در این زمینه، پروژه “One District One Product (ODOP)” در هند است، که دولت هند از سال ۲۰۱۷ آن را آغاز کرد. (مشاهده گزارش رسمی)
هند یکی از کشورهایی است که با اجرای یک پروژه بلندمدت، توسعه بازارهای محلی و صنایع دستی خود را هدف قرار داد. دولت هند با همکاری مؤسسات تحقیقاتی و بازاریابی، روی بازارهایی مثل منسوجات، جواهرات سنتی و صنایع دستی روستایی سرمایهگذاری کرد.
این پروژه شامل:
- برندسازی جمعی: ایجاد نشانهای جغرافیایی (GI Tags) برای محصولاتی مثل «چای دارجیلینگ» یا «ساریهای بنارس» و به این معنا که محصولات هر منطقه نه صرفاً با نام یک تولیدکننده کوچک، بلکه با نام و هویتمشترک آن منطقه (مثلاً چرم کانپور یا ساریهای بنارس) به بازار معرفی شدند.
- تحقیقات تقاضا: بررسی سلیقه بازار اروپا و آمریکا در انتخاب رنگ و طرح.
- بازاریابی بینالمللی: شرکت در نمایشگاههای جهانی با دادههایی دقیق از نیاز مشتریان خارجی.
یکی از برنامههای مهم این پروژه، طرح «یک منطقه، یک محصول (ODOP)» در ایالت اوتار پرادش است که از سال ۲۰۱۷ آغاز شد. این برنامه با هدف ترویج و توسعه صنایع دستی خاص هر منطقه، توانست صادرات و اشتغال را بهطور چشمگیری افزایش دهد.
براساس گزارشها، صادرات محصولات تحت این برنامه از سال ۲۰۱۷ تقریباً دو برابر شده است و حتی در اجلاس G20 هند، صنایع دستی همین پروژه بهعنوان هدیه به رهبران جهانی اهدا شد. این تجربه نشان میدهد که تحقیقات بازاریابی و برندسازی جمعی میتوانند صنایع دستی محلی را به برندهای معتبرجهانی تبدیل کنند.(منبع)
نتیجه این پروژه، تبدیل برخی صنایع دستی محلی هند به برندهای جهانی بود. امروزه محصولات بومی هند نه تنها بازار داخلی را تأمین میکنند، بلکه بخش مهمی از صادرات غیرنفتی این کشور محسوب میشوند.
نتیجه گیری
تحقیقات بازار برای محصولات فرهنگی و محلی نهتنها ابزاری اقتصادی، بلکه راهی مؤثر برای حفظ و تداوم میراث فرهنگی در دنیای جهانیشده امروز است. حتی بدون برندملی، با جمعآوری دادههای دقیق، تقسیمبندی بازار، مدرنسازی محصول و معرفی داستانپشت هر محصول، میتوان این صنایع را به بازارهای بزرگتر و حتی بینالمللی هدایت کرد و پایههای برندسازی آینده را شکل داد.
اگر میخواهید تصمیمهای بازاریابی خود را بر پایه داده و تحلیل بگیرید، از خدمات تحقیقات بازار راهبربازار استفاده کنید.
راهبربازار، بهعنوان یکی از برترین شرکتهای تحقیقات بازار در ایران، با ارائهی مشاوره تحقیقات بازار، تحلیل اثربخشی تبلیغات و ارزیابی دقیق هزینهها، به برندها کمک میکند تا مسیر رشد خود را با اطمینان و شفافیت پیش ببرند.
منابع:
